![]()
BARIŞ ADIBELLİ
badibelli@yahoo.com
Avrasya Birliği'ne giden yol: Altılı İşbirliği Platformu
14/12/2020 Geçtiğimiz günlerde Azerbaycan’da tarihi
günler yaşandı. Karabağ Zaferi münasebetiyle düzenlenen geçit töreni için 44
gün süren vatan savaşında şehit olan Azerbaycan askerlerinin sayısı kadar Türk
Askeri geçit törenine katılmak için Bakü’ye geldi. 100 yıl sonra bir kez daha
Türk askeri bir zafer münasebetiyle Bakü caddelerindeydi. Törende bir konuşma
yapan Cumhurbaşkanı Erdoğan da Kafkasya’da yeni bir dönemin başladığına vurguda
bulundu. Ama esas gelişme akşam vakti düzenlenen
ortak basın toplantısında yaşandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, İlham Aliyev’in bir
önerisini paylaştı. Bu öneri Türkiye, Azerbaycan, Rusya, İran, Gürcistan ve
Ermenistan arasında Altılı İşbirliği Platformunun kurulmasını içeriyordu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan bu öneri hakkında Putin ile de istişare edildiğini
söyleyerek Putin’in de bu öneriye sıcak baktığını söyledi. Özellikle,
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ermenistan’ın kendisine çeki düzen vermesi halinde, bir
başka deyişle yıllardan beri ipe sapa gelmez sözde soykırım iddialarını
bırakması halinde bu işbirliği platformunun bir üyesi olacağına ve aynı zamanda
da Türkiye sınırlarını Ermenistan’a açacağına işaret etti. Altılı İşbirliği
Platformu’nun gündeme getirilmesinin zamanlaması dikkat çekiciydi. Hem ABD’de hem
de AB’de Türkiye’ye karşı yaptırım kararlarının alınmasının eli kulağındaydı. Daha sonra Türkiye’ye dönüş sırasında
Cumhurbaşkanının yaptığı diğer bir açıklamada da Altılı İşbirliği Platformu
üzerine çalıştıklarını vurguladı. Buradan da anlaşılıyor ki bu işbirliği
platformu çok öncelerden gündeme gelmiş ve üzerinde çoktan çalışılmaya
başlanmış. Bu da bize Azerbaycan-Ermenistan savaşında Rusya’nın oynadığı rol
hakkında biraz bilgi sahibi etti. Savaş sonrası dönemde Kafkasya ’da yeni bir
sürecin başladığı şimdi daha net anlaşılıyor. Eğer her şey söylendiği gibi
gerçekleşirse Türkiye açısından Karadeniz’den Hazar Denizine kadar geniş bir
coğrafyada yeni bir manevra alanı doğacak ve dışarıdan hiçbir yabancı güç bu
bölgelerde inisiyatif alamayacak. Orta vadede Hazar denizinin karşı kıyısından
Kazakistan’ın bu platforma katılması kesin gibi gözüküyor. Türkmenistan ise
daimi tarafsızlık statüsü nedeniyle mesafeli durabilir ama bu tarafsızlık
statüsünün de artık biraz esnetilmesinin gerekliliği son dönemdeki gelişmelerle
daha net olarak ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle geçtiğimiz günlerde hemen Bakü
dönüşü Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Türkmenistan’ın daimi tarafsızlık yıldönümünü
kutlaması bu yönde üstü kapalı önemli mesajlar içermektedir. Altılı İşbirliği Platformuna orta vadede
katılacak diğer bir ülke de Katar olacaktır. Bunun yanında İran’ın girişimiyle
Irak’ın da bu platforma katılma ihtimali yüksektir. Biraz daha uzun vadede ise
Pakistan’ın katılması muhtemeldir. Zaten Azerbaycan-Ermenistan savaşında
Azerbaycan ve Türkiye’nin yanında duran Pakistan, ABD ile yolları ayırdıktan
sonra Rusya’nın da yakın takibinde. Tüm bu platformun faaliyet alanı ise Kuşak
ve Yol Girişiminin etki alanı içinde ve aynı zamanda bütün üyeler Kuşak ve Yol
Girişiminin imzacı taraflarıdır. Bu bağlamda bu platformun son üyesi de Çin
olacak ve platformun finansmanında önemli rol oynayacaktır. Son olarak, Altılı
İşbirliği Platformunun üç kurucu üyesi olan Rusya, Azerbaycan ve İran’ın doğal
gaz ve petrol üreticisi ve ihracatçısı olması ve Türkiye’nin bu enerjiyi
Batı’ya taşımak için bir enerji koridoru rolü üstleneceğinin de açık olmasıyla
birlikte bu işbirliği platformu önemli bir enerji bloku haline gelecektir. Ayrıca, İran ile bu işbirliği
platformunun etki sahası Basra körfezine ve Hint Okyanusuna kadar uzanıyor.
Bunun yanında, Ermenistan’ın yapmaya hazırlandığı Basra Körfezi'ni Karadeniz'e
bağlayan Kuzey-Güney Karayolu Koridoru Çin tarafından Kuşak ve Yol
Girişiminin bir parçası olarak kabul ediliyor ve Çin, bu karayolu ve demiryolu
projesini Kuşak ve Yol Girişimi kapsamında finanse etmek istiyor. Toparlamak
gerekirse, ABD ve AB’nin baskı kurduğu, ötekileştirdiği ve ötelediği iki ülke
olan Türkiye ve Rusya biraraya gelerek enerji ve ticaret merkezli bir işbirliği
oluşumuna gidiyor olması Batı’ya karşı büyük bir jeopolitik meydan okumadır.
Eğer bu işbirliği platformu başarılı olursa Batı Asya Birliği; hatta Avrasya
Birliği’ne giden yol da açılmış olacaktır. Her ne kadar bu birlik AB gibi sıkı
bir birlik olmayacak olsa da Karadeniz, Kafkaslar, Hazar havzasını, Basra
Körfezini ve enerji kaynaklarını kontrol edecektir. İŞBİRLİĞİNİN ÖNÜNDEKİ ENGELLER Kuşkusuz bu işbirliği platformunun
gerçekleşmesinin önünde de bir takım sorunlar bulunmaktadır. Bunun başında
Ermenistan’ın ülke dışındaki Ermeni diasporasını sırtından atıp geleceğini
kendinin belirlemesi ve özellikle Türkiye’ye karşı iddialarından vazgeçerek
Kafkaslardaki yeni durumu kabul etmesi gerekiyor. Zira bu işbirliği platformu
kazan-kazan ilkesi üzerine kurulu olacağı daha şimdiden belli olmaya başladı
bile. Diğer bir sorun ise Gürcistan ile Rusya arasındaki Abhazya ve Güney
Osetya sorunu. Bu iki toprak parçası Rusya tarafından Gürcistan’dan
kopartılmıştı ve gelecekleri belirsiz durumdadır. Diğer bir sorun da İran’da son dönemde
özellikle genç nüfusun İslami rejime karşı giderek yabancılaşması yönetimin de
daha fazla Fars milliyetçiliğini gündeme getirerek İslami rejimin
olumsuzluklarını kapatmaya çalışması ki bu durumu Çin’de 1990’larda komünist
rejime yönelik kamuoyundan gelen eleştirileri savuşturmak adına Çin
milliyetçiliğini ön plana çıkarma gayretlerinde görülmüştü; hatta günümüzde
bile aynı gayretler sarf ediliyor. İşte bu nedenle Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın
Bakü’de Bahtiyar Vahapzade’nin şiirini okumasına İran’dan toprak bütünlüğüne bir
tehdit olarak algılanarak (!) büyük bir tepkiye neden oldu. Ancak bu işin
bahanesiydi. Esas neden İran’ın ,AB’ye göz kırpıyor
olması. Biden kazanınca İran’da bir umut meydana geldi. Biden’ın nükleer
anlaşmaya döneceğini söylemesi ve AB’nin’de aynı yolu izleyecek olması İran’ı
heyecanlandırdı. Bu nedenle, ABD ve AB’nin tepkisini, öfkesini ve nefreti
çekmiş üç ülkenin Rusya, Türkiye ve Azerbaycan’ın kuracağı bir işbirliği
platformunda yer almak istemiyor. Böyle güçlü bir platform, yarın bir gün
İran’ı parçalayabilir.(!) Ayrıca Tahran’a göre böyle bir platformun
gizli görünmeyen bir üyesi de İsrail olacaktır. Zira Ermenistan ile savaş
sırasında İsrail’in hem bölgede hem de ABD’de Azerbaycan’ın yanında durması ve
uzun zamandan beri ilk defa Türkiye’nin İsrail’e bir Büyükelçi ataması İran’ı
rahatsız etmiş durumda. Veryansın Tv |
Yorumlar |
Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın |
Yazarın diğer yazıları |
ÇİN, TARİHİN HANGİ TARAFINDA DURUYOR ? - 21/03/2022 |
Ukrayna savaşı Çin için 21.yüzyılın en büyük sınaması olarak karşısında duruyor. Çin, bu sınamayı geçerse en azından dünyanın bir kısmında yeni bir düzenin kuruluşuna da adım atmış olacak. |
Barış Adıbelli ABD’nin paralı askerleri - 19/02/2021 |
Gara’da terör örgütü PKK’nin şehit ettiği 13 vatandaşımızın acısı ve ABD’nin eğere ve teyide bağlı başsağlığı mesajının öfkesi halen taze iken, ABD’nin bölgeye yönelik politikaları halen belirsizliğini korumaktadır. Biden’ın yemin ederek göreve başla |
Bürokratik oligarşinin zaferi - 08/01/2021 |
ABD’de yaşananlar dünya ve ülkemiz gündemini işgal etmiş durumda. ABD’nin mevcut görevde başkanı Trump şu anda ABD’de neredeyse “halk düşmanı” ilan edilmiş durumda. Öyle ki Facebook ve Twitter bile Trump’ın görev süresi bitene kadar hesaplarını dondu |
Siyasi cinnet mi yoksa bir darbe girişimi mi? - 07/01/2021 |
Dün ABD’nin başkenti Washington’da yaşananlar her halde uzun bir zaman zihinlerden çıkmayacak. Dün yaşananlar, politik anlamda ABD'nin 11 Eylül'ü olarak tarihe geçti. Görevdeki bir Başkan Kongre’ye, seçim sonuçlarına, seçilmiş Başkana, Amerikan halkı |
İran’daki nükleer fizikçi Fahrizade suikastının düşündürdükleri - 30/11/2020 |
Trump yönetimi, giderayak İran'a üçüncü hamlesini de yaptı. Trump, göreve gelir gelmez İran'a karşı ilk hamlesi nükleer anlaşmadan çekilmekle oldu. Daha sonra ikinci hamlesi Ocak 2020'de İran'ın en güçlü isimlerinden Kasım Süleymani’nin Irak'ta öldür |
Rüzgar gibi geçti... - 08/11/2020 |
Nihayet, ABD başkanını seçti. Aylardan beri Trump mı olacak, Biden mı olacak bu tartışma hem ülkemizin hem de tüm dünya kamuoyunun gündemini işgal etti. Türk kamuoyu da ikiye bölündü. Millet, pazarda, çarşıda, okulda, kahvehanede ve camide Trump mı s |
ABD’de Ulusalcılar-Küreselciler mücadelesi - 06/11/2020 |
ABD’de seçim süreci halen devam ediyor ve kıyasıya bir mücadele var. Şu ana kadar gelen bilgiler ışığı altında Biden ipi göğüslemiş durumda. Trump var gücüyle direnmeye devam ediyor, sonuçların bir komplo olduğunu iddia ediyor ve sonuçlara itiraz ede |
ABD’nin yeni başkanı Kamala Harris mi olacak? - 23/10/2020 |
ABD’de kıran kırana bir seçim yarışı devam ediyor son kez televizyonda tartışma yapıldı anketlere göre Biden önde görünüyor. Seçim kampanyalarında Trump da Biden da aile ilişkilerinden tutun ticari, siyasi ve aklınıza gelebilecek her türlü meseleyi s |
Kafkasların ve Hazar bölgesinin jeopolitik geleceği yazılırken - 17/10/2020 |
27 Eylül’de Ermenistan’ın saldırılarıyla başlayan Azerbaycan-Ermenistan çatışması yoğunluğunu artırarak devam ediyor. Ermenistan’ın uluslararası hukuk kurallarını hiçe sayarak sivilleri hedef alması, Erivan’ın bu savaşı ne kadar kirli bir şekilde yür |
![]() |